उमेबोशी हे जपानमधील पारंपरिक पद्धतीने तयार केलेले लोणच्याचे फळ आहे, जे उमे (Prunus mume) या फळापासून बनवले जाते. उमे हे खरेतर आलूबुखाऱ्यापेक्षा (plum) जर्दाळूसारखे (apricot) असते. हे फळ जपान, चीन आणि कोरियामध्ये शतकानुशतके उगवले जाते आणि त्याला जपानी सुपरफूड म्हणून ओळखले जाते. उमे फळ जून महिन्यात पिकते, तेव्हा ते मीठ आणि शिसो (पेरिला) पानांसह लोणचे बनवले जाते. यामुळे उमेबोशीला आंबट-खारट चव आणि लाल रंग मिळतो. उमेजुके (Umezuke) हे न वाळवलेले लोणचे आहे, तर उमेबोशी हे वाळवलेले असते.
भारतात हे फळ काही खास बाजारात किंवा आशियाई खाद्य दुकानात मिळते. उमेबोशी तांदळासोबत, ऑनिगिरी (राईस बॉल्स) मध्ये किंवा सूपमध्ये वापरले जाते. त्याची तीव्र चव आणि आरोग्य फायद्यांमुळे जपानमध्ये ते “दिवसाला एक उमेबोशी, डॉक्टरपासून दूर” असे मानले जाते.
उमेबोशी फळाची उत्पत्ती आणि सांस्कृतिक महत्त्व
उमे फळ मूळचे चीनमधील आहे, जिथे १,५०० वर्षांपूर्वी ते औषध म्हणून वापरले जायचे. १२व्या शतकात जपानमध्ये सैनिक आणि साधू यांनी याला थकवा दूर करण्यासाठी खाल्ले. आजही जपानमध्ये याला औषधी आणि खाद्य पदार्थ म्हणून मानले जाते. उमेबोशीला लाल रंग देणारी शिसो पाने त्याला सांस्कृतिक आणि सौंदर्याचे महत्त्व देतात, ज्यामुळे ते जपानी बेन्टो बॉक्स आणि उत्सवांमध्ये लोकप्रिय आहे.
उमेबोशी फळाचे पोषण मूल्य
उमेबोशी कमी कॅलरी असलेले, पण पोषक तत्त्वांनी युक्त फळ आहे. १०० ग्रॅम उमेबोशीमध्ये सुमारे:
- कॅलरी: ३३
- फायबर: १.५ ग्रॅम
- पोटॅशियम: ४४० मिलिग्रॅम
- मॅंगनीज: ०.१ मिलिग्रॅम
- व्हिटॅमिन्स: व्हिटॅमिन C, E आणि अँटिऑक्सिडंट्स (जसे पॉलिफिनॉल्स आणि सायट्रिक ऍसिड)
- सोडियम: १,००० मिलिग्रॅम (मीठ जास्त असल्याने मर्यादित खावे)
यातील सायट्रिक ऍसिड हे लिंबापेक्षा जास्त असते, जे पचन आणि रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवते.
उमेबोशी फळाचे मुख्य आरोग्य फायदे
उमेबोशी फळाचे फायदे वैज्ञानिक अभ्यासांमध्ये सिद्ध झाले आहेत. खाली काही प्रमुख फायदे दिले आहेत:
- पचन सुधारते आणि आतड्यांचे आरोग्य वाढवते: उमेबोशीमधील फायबर आणि सायट्रिक ऍसिड पचनक्रिया सुलभ करते, बद्धकोष्ठता कमी करते आणि आतड्यांतील चांगले बॅक्टेरिया वाढवते. यामुळे डिस्पेप्सिया आणि ब्लोटिंग यांसारख्या समस्या कमी होतात.
- रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करते: सायट्रिक ऍसिड आणि व्हिटॅमिन C मुळे उमेबोशी सर्दी, फ्लू आणि इतर संसर्गांपासून संरक्षण देते. जपानमध्ये सर्दीवर उपाय म्हणून उमेबोशी असलेली राईस पॉरिज खाल्ली जाते.
- हृदयाच्या आरोग्यासाठी उपयुक्त: उमेबोशीमधील बनीकु-एक्सिसु (baniku-ekisu) नावाचे पदार्थ धमनी कडक होण्यापासून (atherosclerosis) रोखतात, ज्यामुळे हृदयरोगाचा धोका कमी होतो. पोटॅशियम रक्तदाब नियंत्रित करते.
- कर्करोग प्रतिबंधक गुणधर्म: उमेबोशीमधील अँटिऑक्सिडंट्स, जसे की पॉलिफिनॉल्स आणि सायट्रिक ऍसिड, फ्री रॅडिकल्सशी लढतात. संशोधनात असे दिसून आले आहे की उमे फळाचा अर्क यकृत, त्वचा आणि पँक्रियाटिक कर्करोगाच्या पेशींची वाढ रोखू शकतो.
- यकृताचे कार्य सुधारते: २०१२ च्या अभ्यासानुसार, उमे फळाचा अर्क यकृताचे नुकसान कमी करतो, ज्यामुळे सिरोसिस आणि हिपॅटायटिस यांसारख्या समस्यांवर उपाय होतो. यातील पिक्रिक ऍसिड डिटॉक्सिफिकेशनला प्रोत्साहन देते.
- हँगओव्हर आणि थकवा कमी करते: उमेबोशीमधील सायट्रिक आणि पिक्रिक ऍसिड लॅक्टिक ऍसिड तोडते, ज्यामुळे थकवा आणि हँगओव्हर कमी होतात. जपानमध्ये याला हँगओव्हरचा नैसर्गिक उपाय मानले जाते.
- हाडांचे आरोग्य वाढवते: पॉलिफिनॉल्स कोलेजन उत्पादन वाढवतात, ज्यामुळे हाडे मजबूत होतात आणि ऑस्टियोपोरोसिसचा धोका कमी होतो.
- तोंडाच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर: उमेबोशीमधील अँटिमायक्रोबियल गुणधर्म हिरड्यांच्या रोगांवर (जसे जिंजिव्हायटिस) उपाय करतात आणि तोंडातील दुर्गंधी कमी करतात.
- वजन नियंत्रणात मदत: कमी कॅलरी आणि जास्त फायबरमुळे उमेबोशी भूक नियंत्रित करते, ज्यामुळे वजन कमी करण्यास मदत होते.
- अल्कलाइन प्रभाव: आंबट चव असूनही, उमेबोशी शरीरात अल्कलाइन प्रभाव निर्माण करते, ज्यामुळे रक्त आणि लिम्फ प्रवाह सुधारतो आणि ऍसिडिटी कमी होते.
उमेबोशी फळ कसे खावे आणि साठवावे?
उमेबोशी तांदळासोबत, ऑनिगिरीमध्ये किंवा सूपमध्ये खाल्ले जाते. त्याची तीव्र चव असल्याने थोड्या प्रमाणात वापरावे. उमेबोशी पेस्ट किंवा व्हिनेगर स्वरूपातही उपलब्ध आहे, जे सॅलड ड्रेसिंग किंवा मॅरिनेडसाठी वापरले जाते. साठवणीसाठी, थंड आणि कोरड्या जागी ठेवा, जिथे ते काही महिने टिकते. भारतात आशियाई दुकानांत किंवा ऑनलाइन उपलब्ध आहे.
सावधगिरी आणि दुष्परिणाम
- जास्त सोडियम: उमेबोशीमध्ये मीठ जास्त असते, त्यामुळे रक्तदाब असणाऱ्यांनी मर्यादित खावे.
- ऍलर्जी: काहींना उमे फळाची ऍलर्जी असू शकते, त्यामुळे नवीन खाण्यापूर्वी थोडे खाऊन तपासा.
- डॉक्टरांचा सल्ला: गरोदरपणात किंवा औषधांवर असाल तर डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
शेवटचे विचार
उमेबोशी हे एक जपानी सुपरफूड आहे, जे तुमच्या आहारात थोड्या प्रमाणात समाविष्ट करून आरोग्य सुधारू शकते. फ्रूटजगत.इन वर अशीच उपयुक्त माहिती मिळवण्यासाठी आमच्याशी जोडले रहा. तुम्ही उमेबोशी वापरून पाहिली आहे का? तुमचे अनुभव कमेंट्समध्ये शेअर करा!
उमेबोशी फळाबद्दल वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs): Umeboshi Fruit Most Ask Questions?
उत्तर: उमेबोशी हे जपानमधील पारंपरिक लोणच्याचे फळ आहे, जे उमे (Prunus mume) फळापासून बनवले जाते. उमे हे आलूबुखाऱ्यापेक्षा जर्दाळूसारखे असते. हे फळ मीठ आणि शिसो (पेरिला) पानांसह जून महिन्यात लोणचे बनवले जाते आणि काहीवेळा वाळवले जाते. यामुळे त्याला आंबट-खारट चव आणि लाल रंग मिळतो. भारतात हे आशियाई खाद्य दुकानांत किंवा ऑनलाइन मिळते
२. उमेबोशी फळाचे आरोग्य फायदे काय आहेत?
उत्तर: उमेबोशी फळ Umeboshi fruit benefits in Marathi मध्ये पचन सुधारणे, रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणे, हृदयाचे आरोग्य राखणे, कर्करोगाचा धोका कमी करणे, यकृताचे कार्य सुधारणे आणि हँगओव्हर कमी करणे यांचा समावेश आहे. यातील सायट्रिक एसिड, फायबर आणि अँटिऑक्सिडंट्स हे फायदे देतात. नियमित सेवनाने वजन नियंत्रण आणि तोंडाचे आरोग्यही सुधारते.
३. उमेबोशी फळ कसे खावे?
उत्तर: उमेबोशी तांदळासोबत, ऑनिगिरी (राईस बॉल्स) मध्ये किंवा सूपमध्ये खाल्ले जाते. त्याची तीव्र आंबट-खारट चव असल्याने थोड्या प्रमाणात वापरावे. उमेबोशी पेस्ट सॅलड ड्रेसिंग किंवा मॅरिनेडसाठी वापरली जाते, तर उमेबोशी व्हिनेगर सॉस आणि डिशेसमध्ये वापरले जाते. चहामध्येही याचा वापर होतो
४. उमेबोशी फळ भारतात कुठे मिळते?
उत्तर: भारतात उमेबोशी फळ आशियाई खाद्य दुकानांत, विशेषतः मुंबई, दिल्ली, बेंगलुरू यांसारख्या मोठ्या शहरांमध्ये मिळते. ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म्स जसे Amazon किंवा खास जपानी खाद्य स्टोअर्समधूनही ते खरेदी करता येते. काही सुपरमार्केट्समध्ये उमेबोशी पेस्ट किंवा व्हिनेगर स्वरूपात उपलब्ध आहे.
८. उमेबोशी फळाचे दुष्परिणाम काय आहेत?
उत्तर: उमेबोशीमध्ये जास्त सोडियम असते, ज्यामुळे रक्तदाब वाढू शकतो. काहींना याची ऍलर्जी असू शकते, ज्यामुळे त्वचेवर पुरळ किंवा पोटाच्या समस्या होऊ शकतात. स्टोअरमधून खरेदी करताना अॅडिटिव्ह्ज-मुक्त उमेबोशी निवडा, कारण काही उत्पादनांमध्ये कृत्रिम रंग किंवा प्रिझर्व्हेटिव्हज असतात.
2 thoughts on “Umeboshi Health Benefits in Marathi: उमेबोशी फळाचे आरोग्य फायदे आणि उपयोग जाणून घ्या”